Als je een strakke plot voor je verhaal wilt ontwerpen, dan is deze post voor jou bedoeld. Niet dat je per se vooraf die plot hoeft te bedenken, al mag dat natuurlijk wel. Je kunt ook in een later stadium eraan schaven, als je merkt dat je verhaal nog ‘iets nodig heeft’. Of als je verhaal begint te ‘zwabberen’. Ook voor dat latere stadium zijn de punten in deze post een houvast voor je.
Dit zijn de vier momenten die bij een strakke plot van je korte verhaal horen:
1. Point of Attack
De Point of Attack is het eerste scharniermoment in je tekst. Hier begint het verhaal pas echt. Alles wat de lezer ervoor heeft gelezen, bleek slechts een aanloopje. En omdat het voorgaande een aanloopje is, komt je point of attack zo snel mogelijk. Een kort verhaal biedt geen ruimte voor een lange aanloop. Maar wat is die point of attack? Het is een verandering in het gewone leven van je personage. Het is het moment waarop zijn dag of zijn leven niet langer hetzelfde is als altijd. Stel je voor: een man die zo van zijn werk baalt dat hij iedere werkdag begint met een ontslagbrief schrijven, die hij daarna wist. Dit is de aanloop, zo gaat iedere dag. De point of attack is als hij de brief voor het eerst print. Dit is nieuw. Deze dag wordt anders. Als je die point of attack op de eerste bladzijde opneemt, komt het verhaal lekker snel op gang. Al is die eerste pagina natuurlijk geen ijzeren wet.
2. Point of no return
Point of no return is het moment dat vroeg of laat volgt op je point of attack (liever vroeg dan laat trouwens). De point of no return zorgt ervoor dat dit DEFINITIEF een andere dag dan anders wordt. De man uit het vorige voorbeeld kan zijn ontslagbrief uit de printer pakken, verscheuren en door de wc spoelen. Deze dag wordt dus toch niet definitief anders, er is geen point of no return. Maar hij kan ook de brief niet verscheuren en aan zijn teamleider geven. Nu is er geen weg meer terug. Het is goed om na de point of attack wat rust in te bouwen en de lezer te laten twijfelen of er nu wel of niet iets definitiefs gaat gebeuren. En net als er wat rust is, kom je met de klap van je point of no return.
3. Andere scharniermomenten
Je zou je point of attack en je point of no return de eerste twee scharnierpunten in je verhaal kunnen noemen. Daarna volgen er andere scharnierpunten, waar ik geen afzonderlijke namen voor heb. Ik gooi ze oneerbiedig op een hoop, terwijl het toch afzonderlijke momenten zijn. Dat de team-leider de ontslagbrief openmaakt en begint te lezen, kan zo’n punt zijn. De spijt die het personage ineens voelt, kan een andere scharnierpunt zijn. Afhankelijk van de lengte en de aard van je verhaal zijn er maar een paar andere of juist heel veel scharnierpunten.
4. Epifanie
De epifanie heb ik in dit rijtje opgenomen omdat die een belangrijk scharniermoment in je verhaal is. Ze volgt op de eerdere scharnierpunten en geeft je verhaal een definitieve wending. Stel je voor dat je personage in het gesprek met zijn team-leider zijn ontslag terugtrekt. Dit zou ik een te mager einde van het verhaal vinden, het is te eenduidig, het reduceert het verhaal tot: dient hij wel of niet definitief zijn ontslag in? Daarom zou ik het verhaal na het terugtrekken van het ontslag nog even laten doorgaan tot je het echt kunt verdiepen. Stel dat je personage zich na dat intrekken van het ontslag de volgende ochtend realiseert dat hij nu geen ontslagbrief meer kan schrijven omdat hij al heeft laten zien dat hij toch niet doorzet en zijn leidinggevende hem niet serieus zou nemen als hij toch die brief weer schrijft. Dan kan hij pas echt de benauwenis voelen van altijd dit werk blijven doen. Dat is een mooie epifanie, daarmee komt het verhaal in een ander licht te staan. Het verhaal blijkt niet te gaan om het vluchten uit de werkelijkheid, maar om het aanvaarden van die werkelijkheid. Au.
Er volgen meer posts over de plot
Deze blogpost heb ik geschreven vanwege de vele verzoeken die jullie me toestuurden. Ook de volgende post zal daarom over de plot gaan. Het laat je in een nieuw voorbeeld zien hoe je de bovenstaande vier momenten in je verhaal vorm kunt geven. Ook geeft het drie extra aanwijzingen om tijdens het ‘plotten’ in je achterhoofd te houden.
En jij?
Maar voor de volgende blogpost verschijnt, eerst deze post afronden. Kun je er iets mee? En hoe ga jij met het plot te werk? Heb je het vooraf al in je hoofd? Of komt het tijdens het schrijven? Of doe je helemaal niet aan plotten? Laat het hieronder weten! Dankjewel alvast.
Meer over het plot van je korte verhaal
Meer hierover vind je in het handboek Korte Verhalen Schrijven
10 reacties op “Zo maak je een sterke plot. 4 belangrijke momenten in je korte verhaal”
Heb laatst Lolita voor het eerst gelezen, een geweldig boek zonder plot. Dat wil zeggen, voor Nabokov is het thema overheersend en de plot nauwelijks aanwezig. Is dit ook mogelijk in een kort verhaal, vraag ik me af.
Ik ben bezig aan mijn debuut- verhalenbundel van tien korte verhalen en schrijf nu voor elk verhaal een plot. Maar soms doe ik het als Nabokov. Wanneer ik de verhalen straks echt ga schrijven ben ik benieuwd of dat gaat werken.
Hoi Ton,
Sorry voor ietwat late reactie.
Stase (wordt volgens mij ook als stasis aangeduid, misschien vind je er dan meer over op internet) Het is in elk geval de beginfase van een verhaal, alles bevindt zich nog in relatief evenwicht. Wat me later nog inviel was nog de trigger (beginincident), en de catharsis (ommekeer, aan het einde van het verhaal). Er zijn er nog meer, maar uiteindelijk komen ze allemaal op hetzelfde neer volgens mij. Ik ga nu je latere post lezen waarin je meer uitleg geeft.
Fijn dat je me wat vocabulaire aanreikt, Miss. Catharsis kende ik al, maar het is goed voor mij om te beseffen dat je die term in je achterhoofd krijgt als je over epifanie leest. Soortgelijk: trigger/point of attack. Ik zal uitzoeken in hoeverre die woordparen overeenstemmen en dat in mijn boek meenemen. Stasis, daar ga ik achteraan. Dank!
Wat een handige site is dit! Ik heb vorige week mijn eerste korte verhaal geschreven. Toen ben ik tot de conclusie gekomen dat het schrijven van korte verhalen erg leuk is. Ga ik zeker vaker doen. Deze site zal mij in de toekomst zeker helpen om mooie verhalen te maken.
Fijn om te horen, Marco. Dat geeft me energie om er verder mee te gaan.
Zonder plot, of frame, kan ik niet schrijven. Dan kom ik niet verder dan een soort mijmering, of het verhaal ‘goes wild’. Als ik tijdens het schrijven te veel aan de plot denk, wordt het verhaal niet goed. Het helpt wel om die ijkpunten te hebben, zeker als ik even vast zit. Zo van: daar wil ik heen, dus nu moet persoon X dan eigenlijk…. Maar soms willen de personages echt een andere kant op dan ik van te voren had bedacht. Hou ik dan toch vast aan de plot…. wordt het niks.
En net als Miss Moneypenny ben ik wel benieuwd naar iets meer uitleg over punt 3.
Bij mij begint het altijd te knagen als een personage nu iets moet doen omdat dat straks van belang is. Het voelt als de omgekeerde wereld. Al weet ik dat sommige andere schrijvers er wel mee uit de voeten kunnen hoor.
En heb je iets aan de korte toelichting die ik Miss Moneypenny gaf?
Ja, ik snap wat je bedoelt, als je je personage echt een bepaalde kant op moet duwen omdat hij straks iets moet doen…. nee, dat werkt niet! Dan wordt het echt ploeterzwoegen: twee zinnen per uur. Max.
Jouw toelichting is voor mij nog steeds wat vaag. Of liever: point of no return/attack en epifanie zijn heel concreet, ‘andere scharniermomenten’ zijn dat niet. Ben benieuwd wat je er vrijdag over gaat zeggen. 🙂
Op zich een goede post en ik kan er ook wel wat mee, al is het grootste gedeelte voor mij al bekend (onder andere benamingen zoals de stase en eh… de rest ben ik even vergeten). Bij het derde scharnierpunt zou ik graag iets meer uitleg zien voordat je aan het voorbeeld begint. Als ik zo brutaal mag zijn. 🙂
Miss, ‘Stase’ is een nieuw woord voor me. Heb het gegoogled – heeft met Science Fiction te maken, lijkt het. Kun je er iets meer over zeggen?
Bij punt 3, Andere scharniermomenten: dat zijn momenten waarop het verhaal een wending neemt, waarop het verhaal door een gebeurtenis een nieuwe lading krijgt. Kun je daar iets mee?
De volgende post (vrijdag 27 augustus) geeft een nieuw voorbeeld van belangrijke momenten, en gaat ook in op punt 3.