Misschien herken je dit: dat je als schrijver het idee hebt dat je iets onmogelijks moet doen. Je wilt jezelf overtreffen, anderen overtreffen, geen gestuntel, niet weer in diezelfde valkuil trappen. Je wilt een meesterwerk schrijven, als tegengif voor al dat middelmatige dat door jezelf en anderen wordt geschreven.
Ik ken dat maar al te goed. Zeker in periodes dat het ook met andere dingen druk is. Dan zit in mijn achterhoofd dat ik nu weliswaar even geen tijd heb om te schrijven, maar dat ik desondanks toch een meesterwerk moet produceren. Want mijn volgende boek moet natuurlijk heel erg goed worden. Misschien wel beter dan waartoe ik in staat ben.
Beter dan waartoe ik in staat ben?
Ho even! Heb niet het idee dat je iets moet doen dat je niet kunt doen. Dat gaat namelijk nooit gebeuren. Je zult nooit iets doen dat je niet kunt doen. Zeg ik tegen mezelf.
Het kan zijn dat je afspraken hebt gemaakt en dat die afspraken het idee geven dat je het onmogelijke moet doen. Ga dan terug naar degene met wie je die afspraak hebt gemaakt.
Maar als ik die afspraak met mezelf heb gemaakt? Zeg dan tegen jezelf dat je niet het onmogelijke gaat doen en dat de verwachtingen moeten bijgesteld. Daar gaat jouw zelf vast genoegen mee nemen. Mocht jouw zelf toch tegensputteren, zeg dan dat je je best kunt doen om te doen wat wél mogelijk is, maar dat je je gezondheid en je goede humeur daar niet voor op gaat offeren. Sputtert jouw zelf dan nog steeds tegen, laat het dan maar in zijn of haar eigen sop gaar koken. Trekt wel weer bij.
Maar ik heb die afspraak niet alleen met mezelf gemaakt. Er is een uitgever, er zijn redacteuren. Studenten ook. Lezers van dit blog. Misschien dat die wel het onmogelijke van me verwachten.
Ga dan met de ander in gesprek. Mijn ervaring is dat als ik met iemand in gesprek ging, niet iets onmogelijks werd verwacht. De meeste mensen zijn zo reëel dat ze niet in het onmogelijke geloven. Vaak kreeg ik in zo’n gesprek hulp aangeboden om dat wat wel mogelijk is te laten lukken.
Dat volgende boek, dat gaat er komen, ik heb al aardig wat moois liggen aan materiaal. Maar het gaat geen boek worden waarin ik het onmogelijke doe.
Herkenbaar?
11 reacties op “Als schrijver het onmogelijke doen”
ik ben wel getriggerd door dit schrijven en alle reacties. In mijn hoofd heb is het meesterwerk allang geschreven, desalniettemin verwacht mijn omgeving juist een meesterwerk. Maar schrijven is doen, vallen opstaan, zoals Esther zegt. Je hebt doeners en denkers, maar de kracht is om die twee bij elkaar te brengen. Durf is het juist woord naar mijn inzien.
Durf, inderdaad, distefano. Heel belangrijk!
Het onmogelijke heeft nog niemand gedaan, maar aan de andere kant kun je achteraf soms stellen dat je verder bent gekomen dan je ooit voor mogelijk hield. Als dat zo is, heb je toch een beetje het onmogelijke gedaan. Wie bepaalt wat onmogelijk is? Ik geloof in wat Eus zegt. Je bent zo groot als je grootste verlangen en zo klein als je diepste beperkende overtuiging.
Meer dan het onmogelijke zou ik willen pleiten voor het onverwachte. Wie denkt dat hij het onmogelijke moet realiseren wil iets doen of zoekt naar iets wat niet kan. Het onverwachte daarentegen maakt je als schrijver onderscheidend, stelt jezelf in staat jezelf te overtreffen en de verwachtingen van de lezer op zijn kop te zetten. Want net als in de podium- of beeldende kunsten, dient literatuur te ontregelen. De lezer uit zijn dagelijkse realiteit halen en een andere gedachte, een andere visie of een andere realiteit voor schotelen, zoals men het nog niet eerder had bezien.
Ha Erik, dank voor het delen van dit inzicht. Inderdaad, laten we onszelf en elkaar blijven verrassen.
Ik sluit mij helemaal aan bij Eus: zeer herkenbaar en volstrekt met je oneens. Als het mijn streven niet is om een meesterwerk te produceren, hoe kan ik er dan ooit één schrijven? Dat betekent niet dat mijn volgende boek automatisch een meesterwerk wordt, of dat ik er überhaupt ooit één ga schrijven, maar als ik de lat niet hoger leg, wie doet dan wel? Middelmatige boeken en schrijvers zijn er al genoeg.
Dank voor je reactie, Marcel. Een meesterwerk is fijn: dat wil jij, dat wil ik, dat willen we allemaal. Maar het onmogelijke hoeven we echt niet te doen, vind ik. Onze mogelijkheden benutten, prima. Maar onze onmogelijkheden, om die te benutten, dat gaat ‘m niet worden, denk ik.
Ja Ton, heel herkenbaar! Als schrijver, omdat je je eigen lat vaak veel hoger legt dan anderen ooit voor jou doen, en omdat je de illusie moet loslaten dat je alle lezers tevreden kunt stellen met een verhaal of boek.
Maar ook in alle andere rollen in mijn leven is dit herkenbaar: als schrijfdocent (want de perfecte cursus met de 100% perfecte opdrachten en de 100% perfecte feed-back moet ik nog geven), als partner, als moeder, als ondernemer…
Toevallig (?) stond in mijn ochtendblad deze week een inspirerend citaat:
Try. Fail. Try again. Fail better.
Falen is een gegeven. En als ik tevreden kan zijn als ik deze keer minder (beter) heb gefaald dan de vorige keer, ben ik al een heel eind.
Esther.
Helemaal mee eens, Esther. “Try. Fail. Tray again. Fail better.” Die ga ik onthouden.
En ja, de perfecte docent, zucht, hier nog eentje die daarmee worstelt.
Zeer herkenbaar, en ik ben het volledig oneens met je. Juist als je beseft dat je de oerknal van de literatuur móet schrijven, nu, waar alles voor moet wijken, adviseer ik direct aan de slag te gaan. Vanzelfsprekend zal er achteraf geen oerknal maar het plofje van een trekrotje gecreëerd zijn, maar wel een geluid dat je in ‘normale’ doen nooit had kunnen produceren. Dagelijks ritme en routine maakt schrijvers tot ambachtelijke metselaars. Geef mij Dali, Gaudi, en laat de ambachten aan anderen over. Alleen als je groots denkt, kun je misschien een apart stukje schrijven waar men het na een keer lezen nog eens over heeft.
Fijn dat je tegengas geeft, Eus. Groot denken… valt wat voor te zeggen! Maar het onmogelijk heeft nog niemand gedaan 😉