Staar je niet blind op deelvaardigheden

Aan de meeste theorieën over schrijven kleeft een groot nadeel: je houdt er ‘verknipte’ ideeën over schrijven aan over. De meeste theorie doet namelijk vermoeden dat schrijven bestaat uit deelvaardigheden, en dat je verhaal bestaat uit een plot, een personage, een conflict, een perspectief, een decor en zo nog wat elementen. Maar niets is minder waar, zo ontdekte ik tijdens… een yoga-les.

deelvaardigheden

De Hata-yogalessen die ik volg lijken door de ogen van beginners te bestaan uit deze losse onderdelen:

• oefenen met ademhaling
• oefenen met houdingen (asana’s genaamd)
• oefenen met ontspanning

In het begin, als ik een houding moest aannemen die ik moeilijk vond, dan voelde het als een extra inspanning om daarbij ook te blijven ademen. Ademen en de juiste houding aannemen leek verdraaid veel op multitasken. Eens te meer omdat ik niet alleen de houding moest aannemen en ademen, maar me ook nog eens moest ontspannen – een derde activiteit, waarmee het een overtreffende trap van multitasken werd.

 

niet de delen, maar het geheel

Maar deze week viel eindelijk het kwartje bij me. Ik was bezig met een houding die eenvoudig lijkt en die ik toch nooit goed heb kunnen uitvoeren. Toen het me voor de zoveelste keer niet helemaal lukte, gaf ik het op, zuchtte diep, en toen geschiedde het wonder. Terwijl ik zuchtte, ‘schoot’ ik als vanzelf in de juiste houding en voelde ik me ontspannen. Hé, ik hoefde dus niet drie dingen tegelijk te doen die zich moeilijk lieten combineren. Gewoon zuchten was genoeg. Vanuit de ademhaling vloeide als vanzelf de juiste houding en de ontspanning voort.

 

perspectief, personage, plot, conflict, decor en zo nog het een en ander?

Een overeenkomst met het schrijven van korte verhalen tekent zich af. In lessen creative writing gaan studenten in het basisjaar aan de slag met perspectief, personage, plot en conflict, alsof het afzonderlijke onderdelen zijn. Dat lijkt een veilige en makkelijke methode voor beginners, ze hoeven zich op slechts één ding tegelijk te concentreren. En inderdaad, na een tijdje oefenen boeken ze dan vooruitgang met die deelvaardigheid. Maar ze bereiken nooit de ultieme graad van beheersing in die losse vaardigheid, als ze zich op een los onderdeel blijven richten, stagneren ze op den duur. Dan krijgen ze bijvoorbeeld de personages niet nog overtuigender als ze zich op die personages blijven concentreren. En zo kan het een mission impossible lijken om tot een mooi verhaal te komen met alles erop en eraan, want als het zelfs niet met een losse vaardigheid helemaal goed lukt, hoe moet het dan ooit met het totaal aan vaardigheden dat vereist is voor goed verhaal?

 

het verhaal als geheel

Pas toen ik bij yoga mijn houding losliet en spontaan ging zuchten, kwam ik als vanzelf in de juiste houding terecht. En zo kan het ook een beginnende schrijver vergaan die zich niet langer op zijn probleemgebied concentreert. Als hij zijn worsteling met de personages opgeeft, en zich dan maar even ‘uitleeft’ in het plot, kan het zomaar zijn dat dan vanzelf de personages tot leven komen. Andersom kan natuurlijk ook: als de student zich blindstaart op een plot die niet wil lukken, dat de vooruitgang pas komt als hij het plot vergeet en wat gaat spelen met de personages.

 

out of the box

Mijn advies is: als je denkt dat je probleem ligt op het ene gebied en je komt daar alsmaar niet tot een oplossing, kijk dan eens of je een oplossing kunt bereiken via een ander gebied. Dus heb je je blind gestaard op het plot, vergeet dan wat je geleerd hebt over plotten en ga met bijvoorbeeld je personages aan de slag. Zelf gebruik ik als opening naar het verhaal vooral ‘het subjectieve perspectief’, en van daaruit ontstaan vanzelf personage, conflict en plot. Immers, door iemand vanuit een bepaalde, subjectieve manier naar de wereld te laten kijken, komt een (kijkend) personage tot stand. En vanuit een personage met een subjectieve blik, onstaat vanzelf een conflict van het personage met de omgeving of met zichzelf – er zijn immer altijd meerdere manieren om ergens naar te kijken, en die manieren conflicteren. En als ik dat conflict in beweging breng, kan het niet anders of er ontstaat een plot.

 

jouw opening naar het verhaal vinden

‘Het subjectieve perspectief’ is dus mijn opening waardoor ik het verhaal binnenkom – meer daarover in het handboek Korte Verhalen Schrijven (inkijkexemplaar). Jouw opening vind je wellicht ergens anders dan waar ik haar heb gevonden, en wellicht ook ergens anders dan waar jij zelf die opening in eerste instantie verwacht.

 

Gerelateerde posts

• Personages, conflict, perspectief
• Schrijven is ademhalen
• Je schrijven verbeteren met yoga

 

En jij?

Wat is jouw opening om tot een verhaal te komen? En heb je wel eens een probleem met schrijven opgegeven en vervolgens ontdekt dat je door op te geven verder komt? Je reactie is welkom!