Alice Munro over structuur, die niet valt te bedenken, hooguit te ontdekken

Tijdens het Leesblok Korte Verhalen bij de Schrijversvakschool Amsterdam bespraken we het verhaal Axis van Alice Munro. Het is een ontroerend verhaal, misschien wel een mini-roman, over hoe levens lopen of hádden kunnen lopen, en het bestrijkt in een paar bladzijdes maar liefst vijftig jaar. Munro heeft het heel knap opgebouwd, ze beweegt heen en terug in de tijd zonder dat je het gevoel hebt in een achtbaan te zitten. Het maakt juist een natuurlijke, ongeforceerde indruk.

Het is interessant om Munro zelf aan het woord te laten over hoe ze dit soort ogenschijnlijk ingenieus opgezette verhalen schrijft, die als je beter kijkt juist hun eigen innerlijke stroom volgen. Tijdens de voorbereiding van het leesblok stuitte ik op een essay van haar waarin ze uiteenzet hoe ze te werk gaat:

Alice Munro over structuur

“Er is geen blauwdruk voor de structuur. Het is niet een kwestie van of ik dit huis zal bouwen vanwege het effect dat het zal hebben als het me lukt. Ik kan niet anders dan het maken, ik moet het bouwen, een huis, een verhaal, om te passen om het onbeschrijflijke ‘gevoel’ dat als de ziel is van het verhaal, en waarop ik moet aandringen op een vasthoudende, beschaamde manier, en ik kan het niet beter dan dit definiëren. En ik weet niet waar het vandaan komt. Het lijkt er al te zijn, en een aanwijzing die niet voor de hand ligt, zoals een etalage of een flard van een conversatie, maakt me er bewust van. Dan begin ik materiaal te verzamelen en het in elkaar te passen. Een deel van het materiaal heb ik al ergens tot mijn beschikking, in herinneringen en observaties, en een ander deel moet ik nog verzinnen, en weer een ander deel moet ik ijverig opzoeken (feitelijke details), terwijl ik het deels ook in mijn schoot krijg geworpen (anekdotes, fragmenten uit gesprekken). Ik zie hoe dit materiaal zou kunnen samenkomen om het de vorm te geven die ik nodig heb, en dat probeer ik dan. Ik blijf het proberen en zien waar ik een fout maakte en het opnieuw proberen.”

Alice Munro, ‘What is real’, in Contemporary Canadian Stories, 1982

Het verhaal Axis van Alice Munro is in zijn geheel als podcast te beluisteren via The New Yorker. Andere verhalen van haar zijn gebundeld in het onlangs verschenen Lief Leven, met een voorwoord van Herman Koch).

Wil je ook in alle rust de innerlijke stroom van je verhaal volgen? Gun jezelf dan een gunstig geprijsde schrijfweek in Noord-Frankrijk, juli 2013. Een mooie mix van zelf schrijven, begeleid worden, en genieten van de natuur van Harcigny.